November 2009: Arthur Honegger, Jeanne d’Arc au Bucher

Maria van Jessekerk, Delft

Jeanne-dArcSolisten:

  • La Vierge – Annemieke Rademaker
  • Jeanne d’Arc – Ella Dijkhuizen
  • Frere Dominique – Donald Bentvelsen
  • Sopraan – Nathalie Mees
  • Alt – An Schrama
  • Tenor – Ard Verkerke
  • Bas – Maarten van Manen

Valerie Hartmann – Claverie , Ondes Martenot

Projectorkest – Vivace
Dirigent: Koos van Beurden

Op vrijdagavond 13 november 2009 voerde zangvereniging Vivace in de Maria van Jesse kerk aan de Burgwal in Delft het bijzondere werk Jeanne d’Arc au Bûcher van de zwitsers/franse componist Arthur Honegger uit. Dit meesterwerk voor koor, orkest, zangstemmen en spreekstemmen wordt in Nederland zelden of nooit uitgevoerd, en wel om de volgende reden: Een van de meest bijzondere en maar ook onmisbare instrumenten in het orkest, namelijk de “Ondes-Martenot” is in Nederland niet te krijgen. Zangvereniging Vivace wist de hand weten te leggen op niet alleen een Ondes-Martenot maar ook op een Franse bespeelster van het instrument, via het conservatorium in Den Haag en een Parijse impresario.

Uitvinder Maurice Martenot (1898-1980) was een Franse cellist met belangstelling voor Radio techniek. Het idee voor zijn uitvinding ontstond gedurende de Eerste wereldoorlog toen Martenot radio-operateur in het Franse leger was. Daar verkreeg hij de bijnaam le chien mexicain de Mexicaanse Hond, vanwege zijn fascinatie voor het gelijknamige, Chihuahua-achtige, bijgeluid dat destijds veelvuldig het radioverkeer verstoorde. Hij slaagde erin om, gebruik makend van de Mexicaanse Hond, op het radiotoestel te musiceren. Dit idee zou later de basis vormen voor de ondes-Martenot. Op 3 mei 1928 presenteerde Martenot, geassisteerd door zijn zuster Ginette, zijn uitvinding in de Parijse Opera. De Ondes-Martenot wordt bespeeld door middel van een traditioneel pianoklavier.

Niet alleen deze Ondes-Martenot maken dit werk bijzonder, ook het feit dat de hoofdrol niet wordt gezongen maar wordt gesproken dwars door de muziek en de zang heen. Ook de meeste andere personages worden niet gezongen maar gesproken.

Het meesterwerk Jeanne d’Arc au Bûcher van Arthur Honegger bestaat uit een proloog en een aantal prachtige scènes waarin Jeanne d’Arc met de dood voor ogen terugkijkt op haar zogenaamde rechtszaak en haar korte maar heftige leven, dat zo dramatisch eindigt op de brandstapel. Bijgestaan door broeder Dominique gaat het verhaal en de muziek terug naar haar jeugd in Domremy, het vinden van het zwaard. Het horen van de stemmen van de HH Catherine en Marquerite in het geluid van de klokken van de dorpskerk. Hoe zij de Engelsen verjoeg en hoe zij de koning naar de kerk in Rheims leidde om gekroond te worden en daarmee het verdeelde Frankrijk weer verenigde. (De Graanschuur en de Wijngaarden- verpersoonlijkt door respectievelijk de boer Heurtebise en moeder Wijnvat)

Ten slotte eindigt Jeanne d’Arc op de brandstapel, na terechtstelling door een beestachtige personificatie van rechter en getuigen.

Sponsors:

  • Post Kogeko
  • Fonds 1818
  • SNS Reaal Fonds
  • Gemeente Midden-Delfland

 

In het Algemeen Dagblad verscheen een artikel over de voorstelling van Jeanne d’Arc au Bucher:

algemeen_dagblad_concert_jeanne_darc_nov_2009